Dit is nu niet het eerste waar je aan denkt als je het hebt over onderwijs. Toch is dit iets wat me behoorlijk stoort de laatste tijd. Sterker nog ik maak me er af en toe zelfs kwaad om. Zomaar drie willekeurige voorbeelden uit de afgelopen week:
Voorbeeld 1: Een bestuurder heeft het over één van zijn scholen en noemt het daar een ‘dooie boel’. Het team is in zijn ogen niet vooruit te branden en dat is ook geen wonder met zo’n ‘zwartkijker’ als directeur.
Voorbeeld 2: We zitten in een overleg met schoolleiders om de tussenresultaten van een groot landelijk project te bespreken. Een van de collega’s vertelt achteloos dat ze ‘nog maar wat aanrommelen’ op zijn school. Hij heeft het project ‘in de maag gesplitst’ gekregen van het bestuur en ‘er wordt toch geen verantwoording gevraagd’. Het is niet echt handig om dit soort opmerkingen te maken als er ook een vertegenwoordiger van de subsidieverstrekker in het zaaltje zit.
Voorbeeld 3: Tijdens een wachtmoment in de personeelskamer van een school hoor ik een juf bij de koffieautomaat tegen een collega uit de parallel zeggen: Bij X is de toets natuurlijk weer goed gemaakt. Ik ‘verdenk’ haar ervan dat ze de antwoorden voorzegt. Op papier ‘lijkt’ alles in orde, maar haar klas is een ‘puinhoop’.
Het dedain en de onzorgvuldigheid waarmee (dis)kwalificerend en generaliserend over elkaar en over het vak gesproken wordt is mij een doorn in het oog. Het gebeurt vaak niet eens bewust en is er misschien wel ongemerkt ingeslopen. Het zijn dit soort half insinuerende opmerkingen, waarmee we de sfeer op school vergiftigen, onszelf en ons vak omlaag halen en de professionele cultuur om zeep helpen.
Collega’s de media zijn al goed genoeg in het verspreiden van negatief nieuws over het onderwijs, daar heeft men ons niet voor nodig. Regelmatig lees ik in de media de ingezonden stukken over een beschadigd imago, gekrenkte beroepstrots en de negatieve beeldvorming over ons vak, maar als we zo ons eigen nest blijven bevuilen, dan blijven we voeding geven aan de stemming dat het slecht gesteld zou zijn met ons onderwijs.
Organisatiedeskundige Stephen Covey geeft ons advies: ‘Stop the bashing. Try something productive. Be a model, not a critic’. Ben je eens wat meer bewust van de manier waarop je iets tegen elkaar zegt. Handel vanuit de intentie om elkaar iedere dag een beetje beter te maken. Gebruik positieve taal als je over je vak spreekt. Geef aansprekende voorbeelden van alle moois wat je iedere dag meemaakt en doe dat vooral in het bijzijn van anderen. Complimenteer elkaar en geef elkaar positieve feedback. Straal uit dat je de meest fantastische baan van de hele wereld hebt. Ben trots op je school. Spreek vol waardering over je collega’s. Moet je eens kijken wat er dan gebeurt met de sfeer op je school en de beeldvorming over ons vak. Collega’s makkelijker kunnen we het niet maken, leuker wel. Morgen maar gewoon mee beginnen!